درمان تشنج
تشنج چیست ؟
درمان تشنج – تشنج یک اختلال الکتریکی ناگهانی و کنترل نشده در مغز است. می تواند باعث تغییراتی در رفتار، حرکات ، احساسات و سطوح هوشیاری شود. انواع مختلفی از تشنج وجود دارد که از نظر علائم و شدت متفاوت است. انواع تشنج بسته به جایی که در مغز شروع می شود و تا چه حد گسترش می یابد متفاوت است. بیشتر تشنج ها از 30 ثانیه تا دو دقیقه طول می کشند. تشنجی که بیش از پنج دقیقه طول بکشد یک اورژانس پزشکی است.
تشنج ها شایع تر از آن چیزی هستند که فکر می کنید. تشنج می تواند پس از سکته مغزی، آسیب بسته سر، عفونتها مانند مننژیت یا بیماری های دیگر رخ دهد. با این حال، بسیاری از اوقات، علت تشنج ناشناخته است. بیشتر اختلالات تشنج را می توان با دارو کنترل کرد. مدیریت تشنج تأثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره شما دارد.
علائم تشنج
- سردرگمی موقت
- خیرگی و نگاه رو بالا
- حرکات تکان دهنده و غیرقابل کنترل بازوها و پاها
- از دست دادن هوشیاری یا آگاهی
- علائم شناختی یا احساسی، مانند ترس، اضطراب یا دژاوو
پزشکان معمولاً تشنج ها را بر اساس نحوه و مکان شروع فعالیت غیرطبیعی مغز، به دو دسته کانونی یا عمومی طبقه بندی می کنند.
تشنج های کانونی
تشنج کانونی ناشی از فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در یک ناحیه از مغز شماست. تشنج کانونی می تواند با یا بدون از دست دادن هوشیاری رخ دهد:
تشنج کانونی با اختلال در هوشیاری: این تشنج ها شامل تغییر یا از دست دادن هوشیاری است و به طور معمول بیمار به محرک های محیط خود پاسخ نمی دهد یا حرکات تکرار شونده انجام می دهد. اینها شامل مالش دست، حرکات دهان، تکرار کلمات خاص یا راه رفتن در دایره باشد. ممکن است بیمار تشنج را به یاد نیاورد یا حتی از وقوع آن اطلاع نداشته باشد.
تشنج کانونی بدون از دست دادن هوشیاری: این تشنج ها ممکن است احساسات ، بو، مزه یا صدا را تغییر دهند، اما بیمار هوشیاری خود را از دست نمی دهد و ممکن است ناگهان احساس خشم، شادی یا ناراحتی کند. برخی از افراد حالت تهوع یا احساسات غیرعادی دارند که توصیف آنها دشوار است. این تشنج ها همچنین ممکن است منجر به مشکل در صحبت کردن، تکان دادن غیرارادی قسمتی از بدن مانند بازو یا پا و علائم حسی خود به خودی مانند گزگز، سرگیجه و دیدن نورهای چشمک زن شود.
علائم تشنج کانونی ممکن است با سایر اختلالات عصبی مانند میگرن، نارکولپسی یا بیماری روانی اشتباه گرفته شود.
بیشتر بدانید : کمر درد و درمان آن
تشنج عمومی (جنرالیزه)
تشنج هایی که به نظر می رسد تمام نواحی مغز را درگیر می کند، تشنج عمومی نامیده می شود. انواع مختلف تشنج عمومی عبارتند از:
تشنج ابسنس: که قبلاً به عنوان تشنج پتیت مال شناخته می شد، اغلب در کودکان رخ می دهد و با خیره شدن به فضا یا حرکات ظریف بدن، مانند پلک زدن یا مکیدن لب مشخص می شود. آنها معمولاً 5 تا 10 ثانیه طول می کشند، اما ممکن است تا صدها بار در روز رخ دهند. این تشنج ها ممکن است به صورت خوشه ای رخ دهند و به طور مختصر باعث از دست دادن هوشیاری شوند.
تشنج تونیک: تشنج تونیک باعث سفت شدن عضلات شما می شود. این تشنج ها معمولاً عضلات پشت، بازوها و پاهای شما را تحت تأثیر قرار می دهند و ممکن است باعث از دست دادن هوشیاری و افتادن روی زمین شوند.
تشنج آتونیک: باعث از دست دادن کنترل عضلانی می شود که ممکن است باعث سقوط ناگهانی یا افتادن سر شود.
تشنج کلونیک : با حرکات مکرر یا ریتمیک و تکان دهنده عضلانی همراه است. این تشنج ها معمولاً گردن، صورت و بازوها را در دو طرف بدن درگیر می کنند.
تشنج میوکلونیک: معمولاً به صورت تکانهای ناگهانی دستها و پاها ظاهر میشوند. اغلب تغییرات هوشیاری در اینها دیده نمی شود.
تشنج تونیک-کلونیک: تشنجهای تونیک-کلونیک، که قبلاً به عنوان تشنج گراند مال شناخته میشد، شدیدترین نوع تشنج صرعی است و میتواند باعث از دست دادن ناگهانی هوشیاری، سفت شدن و لرزش بدن و گاهی از دست دادن کنترل مثانه یا گاز گرفتن زبان شود. ممکن است چند دقیقه طول بکشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت بروز هر یک از موارد زیر فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید:
- تشنج بیش از پنج دقیقه طول بکشد.
- پس از توقف تشنج، تنفس یا هوشیاری بر نگردد.
- تشنج دوم بلافاصله به دنبال تشنج اول
- تب شدید
- بارداری
- دیابت
- آسیب دیدن فرد در طول تشنج
- اگر برای اولین بار دچار تشنج شدید، به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
علل تشنج
سلولهای عصبی (نورونها) در مغز، تکانههای الکتریکی را ایجاد، ارسال و دریافت میکنند. هر چیزی که این مسیرهای ارتباطی را مختل کند می تواند منجر به تشنج شود. برخی از این علل عبارتند از:
- تب بالا که می تواند با عفونتی مانند مننژیت همراه باشد
- کمبود خواب
- چراغ های چشمک زن، الگوهای متحرک یا سایر محرک های بصری
- سدیم خون پایین (هیپوناترمی)، که می تواند با درمان دیورتیک اتفاق بیفتد
- داروهایی مانند مسکنهای خاص، داروهای ضد افسردگی یا درمانهای ترک اعتیاد که آستانه تشنج را کاهش میدهند.
- ضربه به سر که باعث خونریزی در ناحیه ای از مغز می شود
- ناهنجاری رگ های خونی مغز
- اختلالات خود ایمنی، از جمله لوپوس اریتماتوز سیستمیک و مولتیپل اسکلروزیس
- سکته
- تومور مغزی
- استفاده از مواد مخدر غیرقانونی یا تفریحی، مانند آمفتامین یا کوکائین
- سوء استفاده از الکل، در زمان ترک یا مسمومیت شدید
- عفونت ویروس COVID-19
تشخیص تشنج
پس از تشنج، پزشک علائم و سابقه پزشکی شما را به طور کامل بررسی می کند. و ممکن است آزمایش های متعددی را برای تعیین علت تشنج شما و ارزیابی احتمال ابتلای شما به تشنج دیگر تجویز کند.
آزمایشات شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون
- پونکسیون کمری
- الکتروانسفالوگرام (EEG)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- توموگرافی کامپیوتری (CT)
- توموگرافی تابش پوزیترون (PET)
- توموگرافی کامپیوتری تابش تک فوتون (SPECT)
درمان تشنج
هرکسی که یک تشنج داشته باشد، یک تشنج دیگر را تجربه نمی کند، و از آنجایی که یک تشنج می تواند یک اتفاق مجزا باشد، پزشک شما ممکن است تصمیم به شروع درمان نگیرد تا زمانی که بیش از یک تشنج نداشته باشید.
هدف بهینه در درمان تشنج، یافتن بهترین درمان ممکن برای توقف تشنج با کمترین عوارض جانبی است.
دارو تشنج
درمان تشنج اغلب شامل استفاده از داروهای ضد تشنج است. گزینه های مختلفی برای داروهای ضد تشنج وجود دارد. هدف از دارو درمانی یافتن دارویی است که برای شما بهترین اثر را داشته باشد و کمترین عوارض جانبی را ایجاد کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است بیش از یک دارو را توصیه کند. یافتن دارو و دوز مناسب می تواند پیچیده باشد. ممکن است لازم باشد چندین داروی مختلف را امتحان کنید تا بفهمید کدامیک با کمترین عوارض جانبی تشنج شما را به بهترین شکل کنترل می کند.
عوارض جانبی ممکن است شامل افزایش وزن، سرگیجه، خستگی و تغییرات خلقی باشد. عوارض جانبی جدی تر می تواند باعث آسیب به کبد یا مغز استخوان شود. پزشک وضعیت شما، دفعات تشنج، سن شما و سایر عوامل را هنگام انتخاب دارویی که باید تجویز کند، در نظر می گیرد. پزشک شما همچنین داروهای دیگری را که مصرف می کنید بررسی می کند تا مطمئن شود که داروهای ضد تشنج با آنها تداخل ندارند.
رژیم درمانی تشنج
پیروی از رژیم غذایی پر چرب با کربوهیدرات بسیار کم، که به عنوان رژیم کتوژنیک شناخته می شود، می تواند کنترل تشنج را بهبود بخشد. رژیم کتوژنیک بسیار سختگیرانه است و پیروی از آن می تواند چالش برانگیز باشد، زیرا طیف محدودی از غذاها در این رژیم مجاز است.
عمل جراحی تشنج
اگر درمان های دیگر موثر نبودند، جراحی ممکن است یک گزینه درمانی باشد. هدف از جراحی جلوگیری از وقوع تشنج است. جراحی برای افرادی که تشنج هایی دارند که همیشه از یک نقطه در مغز منشا می گیرند، بیشترین تاثیر را دارد. انواع مختلفی از جراحی وجود دارد که با توجه به وضعیت بیمار روش جراحی مناسب انتخاب می شود.